İlk türk devleti
İlk türk devleti
Türk devletleri tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, beylik ve bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlıkları içerir.
Konu başlıkları |
İlk Çağ
Devlet | Tarih | Notlar | |
Vey | M.S.338-392 | 翟魏 (丁零 Tingling, 16 Krallık dışında) |
Orta Çağ
Devlet | Tarih | Notlar | |
Göktürk Kağanlığı | M.S.552-582 | 前突厥 Birinci Göktürk da denir. | |
Batı Göktürk Kağanlığı | M.S.583-657 | 西突厥 | |
Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.583-630 | 東突厥 | |
Xueyantuo (p) | M.S.630-647 | 薛延陀 w:en:Xueyantuo Tingling'in kolu | |
Dokuz Oğuzlar | 鐵勒九姓 Tiele = Toquz Oguz = Uygur 9 boyu | ||
Kutrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
Otrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
Büyük Bulgarya Hanlığı | M.S.630-665 | ||
Tuharistan Yabgu Devleti | M.S.630-700 | Göktürklere tabi bir boydu | |
Hazar İmparatorluğu | M.S.630-965 | 可薩 Batı Göktürk | |
Birinci Bulgar Devleti | M.S.632-1018 | Tuna Bulgar Hanlığı (632-864) / Bulgar Knezliği (864-913) / Bulgar Çarlığı (913-1018) | |
İdil Bulgarları | M.S.665-1391 | İlk Müslüman Türkler./Çuvaşistan'ın kökeni. | |
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.681-744 | 後突厥 ya da Kutluklar | |
Konglu Devleti | M.S.712-730 | Göktürklere tabi bir boydu | |
Türgişler | M.S.717-766 | 突騎施 Batı Göktürk Kağanlığının "On Ok"'dan | |
Uygur Kağanlığı | M.S.744-840 | 回紇, 烏護, 烏紇, 韋紇, 回鶻 | |
Karluklar | M.S.766-840 | 葛羅祿 (MS 665-680) |
İslamiyet Sonrası Dönem
Devlet | Tarih | Notlar | |
Karahanlı Devleti | 840-1042 | Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı. Türk tarihinde İslamiyeti kabul eden ilk devlet. | |
Peçenekler | 860-1091 | ||
Kıpçaklar | 9-13.asır | ya da Kumanlar | |
Şirvanşahlar | 861-1538 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
Kansu Uygur Krallığı | 905-1226 | 甘州回鶻 Bugünkü Sarı Uygurların kökeni. | |
Karahoca Uygur Krallığı | 911-1368 | 高昌回鶻 (Bugünkü Doğu Türkistan) | |
Salariler | 941-981 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
Revvadiler | 981-1040 | Bugünkü Azerbaycan'da. | |
Oğuz Yabguluğu | 950-1040 | ||
Gazne Devleti | 962-1187 | Samaniler'in memlûklerinden. | |
Büyük Selçuklu Devleti | 1037-1194 | Selçuklular | |
Doğu Karahanlılar | 1042-1211 | ||
Batı Karahanlılar | 1042-1212 | ||
Suriye Selçukluları | 1092-1117 | Melikşah'ın kardeşi Tutuş'un hükümdarlığı | |
Anadolu Selçukluları | 1092-1243 | Selçuklular Rum Selçukluları olarak bilinir. | |
Kirman Selçukluları | 1092-1230 | Alparslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamselerin kökeni. | |
![]() |
Harezmşahlar Devleti | 1097-1231 | Selçuklular'ın MemlûklerindenAnuş Tegin tarafından kurulan devlet |
Böriler | 1117-1154 | ya da Suriye Atabeyliği | |
Zengiler | 1127-1259 | Musul, Halep Atabeylikleri | |
İl-Denizliler | 1146-1225 | ya da Azerbaycan Atabeyliği | |
Erbil Beyliği | 1146-1232 | ya da Erbil Beyliği | |
Salgurlular | 1147-1284 | ya da Fars Atabeyliği | |
Irak Selçukluları | 1157-1194 | Sencer'in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yöneten Büyük Seçlukluların kalıntısı. | |
Köle Hanedanı | 1206-1290 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
Karluk Devleti | 1212-1300 | Karahanlıların devamı. |
I. Dönem Anadolu Beylikleri
Devlet | Tarih | Notlar | |
Mengüçlü Beyliği | 1072-1277 | ||
Çaka Beyliği | 1081-1098 | ||
Dilmaçoğulları Beyliği | 1085-1192 | ||
Çubukoğulları Beyliği | 1085-1092 | ||
Danişmendli Beyliği | 1092-1202 | ||
Saltuklu Beyliği | 1092-1202 | ||
İnaloğulları Beyliği | 1098-1183 | ||
Ahlatşahlar Beyliği | 1100-1207 | ||
Artuklular | 1102-1408 | ||
Çobanoğulları | 1227-1309 |
Moğol İstilası Sonrası Dönem
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Bahri Hanedanı | 1250-1389 | Memlûk Sultanlığı, Burci Hanedanı ise Çerkes memlûklerinden. |
Haleci Hanedanı | 1290-1321 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
![]() |
Basarab Hanedanı | 1310-1627 | Eflak Prensliği'nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı. |
Tuğluk Hanedanı | 1321-1398 | Delhi Sultanlığı (1206-1290) | |
![]() |
Akkoyunlular | 1350-1507 | |
Karakoyunlular | 1380-1469 | ||
![]() |
Timur İmparatorluğu | 1370-1507 | Çağatay Hanlığı'na bağlı olup Türklerden Barlas boyu. |
![]() |
Safeviler | 1502-1736 | |
50px | Babür İmparatorluğu | 1526-1858 | |
![]() |
Afşar Hanedanı | 1736-1802 | Türkmenler |
Bakü Hanlığı | 1747-1806 | Azerbaycan’da. | |
![]() |
Kaçar Hanedanı | 1781-1925 | Türkmenler |
II. Dönem Anadolu Beylikleri
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Karamanoğulları | 1256-1483 | |
İnançoğulları Beyliği | 1261-1368 | ||
Sâhipataoğulları Beyliği | 1275-1342 | ||
Pervaneoğulları Beyliği | 1277-1322 | ||
Tacettinoğulları Beyliği | 1303-1415 | ||
Alaiye Beyliği | 1293-1421 | ||
Eşrefoğulları | 1280-1326 | ||
Menteşeoğulları Beyliği | 1280-1424 | ||
Dobruca Beyliği | 1281-1299 | Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)'da. | |
![]() |
Karesioğulları | 1297-1360 | |
![]() |
Candaroğulları Beyliği | 1299-1462 | |
![]() |
Osmanlı Devleti | 1299-1922 | Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlı, 1299'da istiklaline kavuştu. Tarihteki en büyük Türk-İslam devletidir. |
Germiyanoğulları Beyliği | 1300-1423 | ||
Hamitoğulları Beyliği | 1301-1423 | ||
Saruhanoğulları | 1302-1410 | ||
Aydınoğulları | 1308-1426 | ||
Tekeoğulları | 1321-1390 | ||
Dulkadiroğulları | 1339-1521 | ||
Ramazanoğulları | 1325-1608 | ||
Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti | 1381-1398 |
-- Eski dönemlerde kullanılan Osmanlı bayrakları sırasıyla:
--> -->
-->
-->
-->
-->
Eski Cumhuriyetler
Devlet | Tarih | Notlar | |
Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahcivan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükümet. | |
![]() |
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti |
![]() |
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti |
![]() |
Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | |
![]() |
Alaş Orda | 1917-1920 | |
![]() |
İdil Ural Devleti | 1918-1919 | |
![]() |
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 - 1920 | |
![]() |
Azadistan | 1919-1920 | |
![]() |
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1924 | |
![]() |
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934 | |
![]() |
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1925 | |
![]() |
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | |
![]() |
Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | |
![]() |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949 | |
![]() |
Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | |
Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | ||
![]() |
Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 |
Sovyet Dönemi Cumhuriyetleri
İlk dönem Sovyet ve Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1918-1924 | Bugünkü Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan topraklarını kapsar. Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti ve Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti toprakları üzerinde kurulmuştur. |
Tatar-Başkurt Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1919-1921 | Bugünkü Tataristan'ı ve Başkurdistan'ı kapsar. | |
Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1925 | Bugünkü Kazakistan'ı kapsar. Kırgızistan ÖSSC daha sonra Kazakistan ÖSSC adını almıştır. 1920 öncesi, bugünkü Kazakistan toprakları üzerinde Türkistan Genel Valiliği kurulmuştu. |
Sovyet Cumhuriyetleri
Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | Önceki statüsü: -Çuvaş Özerk Oblastı 1919-1925 |
Yakutistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1990 | ||
![]() |
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1991 | Halkın bir kısmı Türki idi. Dağıstan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Rusya'ya katılmasıyla özerk sovyet cumhuriyete dönüştürüldü. |
![]() |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | |
![]() |
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1945 | 1945'te oblast oldu daha sonra Ukrayna'ya bağlanarak tekrar, ÖSSC statüsü aldı. |
![]() |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1932-1992 | Önceki statüsü -Karakalpak Özerk Oblastı 1919-1932. |
![]() |
Kabardin-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1944 | Önceki Statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1961-1991 | Önceki statüsü: -Tuva Özerk Oblastı 1944-1961 SSCB'ye katılan Tuva Halk Cumhuriyeti özerk oblast statüsü almıştı. |
|
Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 1924-1926 Özerk Oblastın Tekrar kuruluşu: 1957-1991. |
|
Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Dağlık-Altay Özerk Oblastı 1922-1991 Oyrot Özerk Oblastı adıyla kuruldu ve 1948'de Dağlık-Altay olarak değiştirildi. |
|
Hakas Özerk Oblastı | 1990-1991 | Hakas vilayeti, özerk oblast statüsünü 1990'da aldı. |
Çağdaş Cumhuriyetler
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Türkiye Cumhuriyeti | 1923-.... | |
![]() |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti De facto | 1983-.... | |
![]() |
Azerbaycan | 1991-.... | |
![]() |
Kazakistan | 1991-.... | |
![]() |
Kırgızistan | 1991-.... | |
![]() |
Özbekistan | 1991-.... | |
![]() |
Türkmenistan | 1991-.... |
Çağdaş Özerk Cumhuriyetler
Devlet | Tarih | Notlar | |
![]() |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-.... |
|
![]() |
Altay | 1991-.... | |
![]() |
Balkar | 1991-.... | |
![]() |
Çuvaşistan | 1991-.... | |
![]() |
Dağıstan | 1991-.... | Halkın yaklaşık %25'ini Türki halklar olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar teşkil eder. Kafkasya Avarları'nın kökeni tartışmalıdır. |
![]() |
Gagavuzya | 1991-.... | |
![]() |
Kırım Özerk Cumhuriyeti | 1991-.... | * |
![]() |
Hakasya | 1991-.... | |
![]() |
Karaçay | 1991-.... | |
![]() |
Karakalpakistan | 1991-.... | |
![]() |
Nahçıvan | 1991-.... | |
![]() |
Tataristan | 1991-.... | |
![]() |
Tuva | 1991-.... | |
![]() |
Yakutistan | 1991-.... |